Thường nhắc tới sư phạm, người ta hay nghĩ đến … trẻ em/ học sinh/ người đi học ở các trường nhiều hơn là người lớn, người trưởng thành. Trong tiếng Anh, cụm từ Pedagogy (sư phạm) cũng xuất phát với hàm ý người học là trẻ em (Gốc từ Hi Lạp peda- : children). Các lý thuyết học tập và giảng dạy, cũng thường xuất phát từ các nghiên cứu học tập của trẻ em để được đúc rút và xây dựng.
Với người trưởng thành, quá trình và trải nghiệm học tập sẽ có những điểm khác biệt so với trẻ em. Các nghiên cứu sư phạm, lý thuyết học tập và thực hành giảng dạy với đối tượng là người trưởng thành (adult) thường được gọi chung là Andragogy (Gốc từ Hi Lạp andra-: adult), tập trung vào đặc trưng của người học trưởng thành và xây dựng các lý thuyết - thực hành tương ứng cho người lớn để học tập.
Một trong những nhà tiên phong của ngành Andragogy là Malcolm Knowles (1913-1997) - một nhà giáo dục người Mỹ. Ông đã đưa ra một hệ lý thuyết và giả định về học tập của người lớn, sau này trở thành nền tảng cho sự phát triển các lý thuyết học tập hiện đại dành cho người trưởng thành. Các giả định quan trọng nhất của ông về học tập thành công của người trưởng thành bao gồm:
Luôn muốn biết vì sao tôi học điều này (Why do I have to learn this)
Luôn mang trải nghiệm của mình vào việc học (I bring my lived experiences into my learning)
Luôn muốn chịu trách nhiệm cho việc học của mình và chủ động định hướng học tập của mình (I am responsible for my education: self-directed learning)
Luôn muốn học những thứ liên quan trực tiếp với chính mình (I want to learn things that are relevant to my life)
Luôn muốn mình có thể giải quyết được vấn đề sau khi học (I will be able to solve an issue after learning: problem-solving oriented)
Luôn có động lực tự thân cho việc học (I am self-motivated for learning: internal, intrinsic motivation)
Thực tế, ở EdSpace, chúng mình nhận thấy đủ cả 6 yếu tố trên trong các lớp học với các anh chị, các bạn học viên. Tuy vậy, mức độ mỗi người sẽ khác nhau, và thường đa số sẽ gặp thử thách nhiều hơn ở yếu tố (3) - Tự định hướng học tập, và yếu tố (6) - Duy trì động lực học tập. Chính vì vậy, tất cả chương trình học ở EdSpace luôn có hai gạch đầu dòng về mục tiêu:
(i) Hình thành năng lực học tập tự chủ (active learning & self-directed learning), cùng với các hoạt động reflection, study planning, và mentoring
(ii) Hình thành cộng đồng học tập (learning community), văn hóa học tập và chia sẻ (sharing & learning culture) của lớp học để tạo thêm động lực và duy trì động lực học tập
Cả hai gạch đầu dòng này đều hướng tới việc giúp người học trở thành một self-directed learners (người học tự chủ), chuẩn bị cho việc học tập suốt đời (lifelong learning), bên cạnh những mục tiêu ngắn hạn trong học tập.
Triết lý học tập (learning philosophy) là nền tảng xây dựng trải nghiệm học tập ở một tổ chức, định hình văn hóa học tập và mang lại những thay đổi có tính căn bản với người học. Chúng mình hi vọng càng ngày văn hóa học tập tự chủ và học tập suốt đời sẽ ngày càng được lan rộng, hiểu đúng và thực hành đúng ở nhiều lĩnh vực, cấp độ và mang lại những ảnh hưởng tích cực cho người học.
Bạn có thử nhìn lại trải nghiệm học tập của chính mình bao giờ chưa? Bạn có thấy những giả định học tập của người trưởng thành theo Knowles có giống những gì bạn trải qua không? Nếu được, hãy cùng chia sẻ với tụi mình nhé.
Chúc các bạn một tuần học vui và hứng khởi,
EdSpace
—----------------- Đọc thêm về Andragogy, Adult Learning & Self-directed Learning: [1] Brockett, R. G., & Hiemstra, R. (2018). Self-direction in adult learning: Perspectives on theory, research, and practice. Routledge. [2] Foley, G. (Ed.). (2004). Dimensions of adult learning. McGraw-Hill Education (UK). [3] Jarvis, P. (2004). Adult education and lifelong learning: Theory and practice. Routledge. [4] Knowles, M. (1990). The adult learners: A neglected species. Houstan: Gulf Publishing Co. [5] Knowles, M. S., Holton III, E. F., & Swanson, R. A. (2014). The adult learner: The definitive classic in adult education and human resource development. Routledge.
Bạn có thể đọc lại một số notes liên quan của EdSpace chia sẻ ở đây:
(i) Về Study Plan (Kế hoạch học tập): EdSpace – Posts | Facebook: https://www.facebook.com/LearnwithtomEdSpace/posts/2308773722550894
(ii) Về Học tập chủ động (Lái “não” như lái xe của bạn): EdSpace – Posts | Facebook: https://www.facebook.com/LearnwithtomEdSpace/posts/3166332400128351
(iii) Về việc học tiếng Anh và thi IELTS: hiểu sao cho đúng: EdSpace – Posts | Facebook: https://www.facebook.com/LearnwithtomEdSpace/posts/2308773722550894
EdSpace talk số 09 của chúng mình cũng đã bàn về Reflection với việc học tập chủ động. Bạn có thể xem
lại ở đây: EdSpace Talk 09: Learn to reflect, reflect to learn - YouTube: Space/posts/4450881738340071